کد مطلب:11105 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

به چه دليل هستي خدا واجب است ؟ آيا مادهء ازلي نمي تواندواجب الوجود باشد؟

براي اثبات خدا و ضرورت آن , فلاسفه و متكلمان براهين زيادي اقامه كرده اند كه در كتب فلسفه و كلام , از جمله كتاب ارزشمند شهيد مطهري آمده است . يك برهان را كه نياز به مقدمات كم تري دارد و در عين حال از اتقان برخوردار است , مطرح مي كنيم : موجود به حسب فرض عقلي , واجب الوجود و يا ممكن الوجود است و هيچ موجودي عقلاً از اين دو فرض خارج نيست و نمي توان همهء موجودات را ممكن الوجوددانست , زيرا ممكن الوجود نياز به علت دارد و اگر همهء علت ها ممكن الوجود وبه نوبهء خود نيازمند علت ديگري باشند, هيچ گاه موجودي تحقق نخواهديافت . به ديگر سخن : تسلسل علت ها محال است ; پس ناچار سلسله علت ها به موجودي منتهي مي شود كه خودش معلول موجود ديگري نباشد و واجب الوجود باشد.

اگر هر موجودي ممكن الوجود و نيازمند علت باشد, هيچ گاه موجودي تحقق نخواهد يافت و چنين فرضي نظير آن است كه هر يك از افراد يك گروه اقدام خود را مشروط به شروط ديگري كند كه در اين صورت هيچ اقدامي انجام نخواهد گرفت ; پس وجود موجودات خارجي دليل آن است كه واجب الوجودي موجود است .(1) اما دليل اين كه ماده را نمي توان واجب الوجود

دانست , عبارت است از اين كه : واجب الوجود بايد ازلي و ابدي باشد; يعني درگذشته سابقهء عدم نداشته باشد و در آينده همه معدوم نشود. هر موجودي كه سابقه عدم يا امكان زوال داشته باشد, واجب الوجود نخواهد بود و بطلان فرض واجب الوجود بودن هر پديدهء مادي آشكار مي گردد, زيرا ازلي و ابدي بودن ماده بر اساس دلايل علمي و تجربي قابل اثبات نيست , چون بُرد تجربه محدود است و ثانياً فرض ازلي بودن ماده مستلزم بي نيازي آن از آفريننده نيست . ماده و انرژي علت مادي جهان را تشكيل مي دهند, نه علت فاعلي آن را.(2)

(پـاورقي 1.اقتباس از آموزش عقايد, استاد مصباح يزدي , ص 74ـ 80

(پـاورقي 2.همان , ص 132